Gruffydd
(Ailgyfeiriad o Gruffudd)
Mae Gruffydd (Gruffudd, Grippuid, Griffith, Griffiths, Griffin) yn sillafiad diweddarach amgen o'r enw Cymraeg canoloesol Gruffudd a Brythoneg Grippiuid.
Enw[golygu | golygu cod]
Daw'r enw o'r ffurf frythoneg 'Grippiuid' a ddaeth yn hwyrach yn 'Gruffufdd' ac yna'r ffurf fodern safonnol 'Gruffydd'. Yr enw cyfatebol Saesneg yw 'Griffith' a'r ffurf lladinaidd oedd 'Griffinus'. Mae 'Griffin' yn ffurf arall hefyd o ffynhonnell Cernyweg.[1]
Dywed un ffynhonnell y golygir 'Gruff' - ffyrnigrwydd, a golygir 'udd' - bennaeth neu arglwydd.[2]
Guto yw'r ffurf anwes o Gruffydd.[1]
Amlygrwydd[golygu | golygu cod]
Roedd gan 6% o Gymry yr enw yn y 15g a 9% ym Meirionydd. ac yn fwy cyffredin yn y gogledd.[1]
Yn y 19g roedd yr enw ar draws Cymru, yn enwedig ar hyd penrhyn llŷn a gogledd Penfro.[1]
Rhestr pobl nodedig[golygu | golygu cod]
Enw cyntaf 'Gruffudd'[golygu | golygu cod]
- Gruffudd Fychan I
- Gruffudd Fychan II
- Gruffydd II ap Madog
- Gruffudd Maelor
- Gruffudd ap Cynan
- Gruffudd ap Gwenwynwyn
- Gruffudd ap Llywelyn
- Gruffudd ap Madog Fychan
- Gruffudd ap Rhydderch
- Gruffudd ap Rhys
- Gruffudd ap Rhys II
Cyfenw 'Gruffudd'[golygu | golygu cod]
Enw cyntaf 'Gruffydd'[golygu | golygu cod]
Cyfenw 'Gruffydd'[golygu | golygu cod]
- W. J. Gruffydd, llenor
Cyfenw 'Griffith'[golygu | golygu cod]
- Alexander Griffith (1601?-1676), clerigwr ac awdur
- Jasper Griffith (m. 1614), casglwr llawysgrifau
- John Griffith, "Y Gohebydd" (1821-1877), newyddiadurwr
- Llewelyn Wyn Griffith (1890-1977), nofelydd
- Moses Griffith (1747-1819), arlunydd
- Owen Griffith, "Owain Meirion" (1803-1868), baledwr
- Owen Griffith (Giraldus), ( 1832 - 1896), Gweinidog gyda'r Bedyddwyr Cymraeg yng Nghymru a'r Unol Daleithiau, yn awdur ac yn olygydd Y Wawr, papur Cymraeg y Bedyddwyr yn yr Unol Daleithiau.
- Peter Griffith (1935-), bardd
- Robert Arthur Griffith (Elphin) (1860-1938), bardd
- Sidney Griffith (m. 1752), un o gymrodion Howel Harris
Enw cyntaf 'Griffith/Griffiths'[golygu | golygu cod]
- Griffith Evans
- Griffith Edwards (Gutyn Padarn)
- Griffith Jones, Llanddowror
- Griffith John Williams
- Griffith Jones (Glan Menai)
- Griffith Hughes
- Griffith Jones (actor)
- Griffith John
Lleoedd[golygu | golygu cod]
- Griffithstown, Torfaen
- Griffith (De Cymru Newydd), Awstralia.
- Griffith (Tiriogaeth Prifddinas Awstralia), Awstralia.
- Griffith (Indiana), Unol Daleithiau.
- Griffin, Georgia
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Rowlands, John; Rowlands, Sheila (1996). The Surnames of Wales: For Family Historians and Others (yn Saesneg). Genealogical Publishing Com. t. 102. ISBN 978-0-8063-1516-4.
- ↑ Harrison, Henry (1969). Surnames of the United Kingdom: A Concise Etymological Dictionary (yn Saesneg). Genealogical Publishing Com. t. 175. ISBN 978-0-8063-0171-6.