Defnyddiwr:Stefanik/Pwll Tywod
Nodyn:Infobox football association Corff llywodraethu pêl-droed ym Mhortiwgal yw Ffederasiwn Pêl-droed Portiwgal (Portiwgaleg: Federação Portuguesa de Futebol [fɨðɨɾɐˈsɐ̃w puɾtuˈɣezɐ ðɨ futɨˈβɔl], FPF). Ffurfiwyd y ffederasiwn ym 1914 fel Undeb Pêl-droed Portiwgal (Portiwgaleg: União Portuguesa de Futebol, UPF) gan y tair cymdeithas ranbarthol bresennol sef Lisbon, Portalegre a Porto, cyn mabwysiadu ei enw presennol yn 1926, ac mae wedi'i leoli yn ninas Oeiras. Ymunodd y FPF â FIFA yn 1923 ac mae hefyd yn un o sylfaenwyr UEFA.
Mae Ffederasiwn Portiwgal yn goruchwylio pob agwedd ar y gêm bêl-droed ym Mhortiwgal, yn broffesiynol, yn amatur ac yn gweinyddu pwyllgor cystadleuaeth (gan gynnwys trin y tlws) y Campeonato de Portugal (adran 3 a 4 yn y pyramid genedlaethol ond nid Primeira Liga yr Uwch Gynghrair na'r ail adran), y Taça de Portugal (Cwpan Portiwgal) a'r Supertaça Cândido de Oliveira. Mae hefyd yn gyfrifol am benodi rheolwyr tîm pêl-droed cenedlaethol Portiwgal dynion a merched ac ieuenctid. Mae tîm futsal cenedlaethol dynion a merched Portiwgal a thîm pêl-droed traeth cenedlaethol Portiwgal hefyd yn cael eu trefnu gan y ffederasiwn.
Hanes[golygu | golygu cod]
Wedi'i sefydlu ar 31 Mawrth 1914 gan y tair cymdeithas ranbarthol a oedd yn bodoli ar y pryd - Lisbon, Portalegre a Porto - roedd Undeb Pêl-droed Portiwgal yn rhagflaenydd Ffederasiwn Pêl-droed Portiwgal, a enillodd ei enw yng Nghyngres Anarferol 28 Mai 1926.[1][2] Roedd y cyfansoddiad cyntaf wedi'u cyhoeddi'n flaenorol ar 12 Ionawr 1914, ar ôl hysbysiad cyhoeddus a gyhoeddwyd i hysbysu ffurfio'r corff newydd.[1][2]
Ym mlynyddoedd cynnar ei fodolaeth, nid oedd yr UPF ond yn trefnu nifer o gyfarfodydd rhwng timau Lisbon a Porto, yn ogystal â chyflwyno cais Portiwgal am FIFA, a dderbyniwyd yng Nghyngres XII FIFA, a drefnwyd yn Genefa, ym mis Mai 1923, yn y daeth Portiwgal yn aelod llawn.[1][2] Hyd at y dyddiad hwnnw, roedd yr UPF wedi'i lywodraethu gan statudau 1914, a ddrafftiwyd gan arweinwyr cyntaf y corff newydd, gan gynnwys Luís Nunes, a oedd wedi chwarae rhan flaenllaw yn y gwaith o greu Cymdeithas Bêl-droed Lisbon ym 1910.[1][2] Y statudau hyn oedd prif linellau pêl-droed Portiwgal hyd at 1938.[1][2]
Dim ond yn 1921 y gwireddwyd pencampwriaeth gyntaf Portiwgal, y Campeonato de Portugal (twrnamaint sgil-allan, rhagflaenydd y Taça de Portugal), ar ôl sawl gohiriad oherwydd y Rhyfel Byd Cyntaf, a ohiriodd ddechrau sawl cystadleuaeth, yn y broses yn cyfyngu ar y gemau rhwng timau Lisbon a Porto a phencampwriaethau rhanbarthol yn y dinasoedd hynny.[1][2]
Tybiwyd yr enwad hwn trwy drafodaeth yng Nghyngres 28 Mai 1926, ond er mwyn i'r gwelliant fod yn gyfreithlon bu'n rhaid diwygio'r statudau, a fyddai ond yn dod i rym o 3 Rhagfyr 1938 ac yn y broses ailenwyd y ffederasiwn i Bortiwgal Football Ffederasiwn, gyda João Luís de Moura yn cael ei ethol yn arlywydd cyntaf y ffederasiwn.[1][2] Ym 1954, daeth Portiwgal yn un o aelodau sefydlu UEFA yn Basel, y Swistir.[3]
Stwythur[golygu | golygu cod]
Mae'r FPF yn cynnwys 22 ffederasiwn tiriogaethol, sy'n llywodraethu pêl-droed yn ardaloedd priodol Portiwgal. Er i dair ardal yr Azores a Madeira (Funchal) gael eu diddymu ym 1976, mae'r ffederasiynau priodol yn dal i fodoli.
Cidade do Futebol[golygu | golygu cod]
Ar 31 Mawrth 31 2016, sefydlodd Ffederasiwn Pêl-droed Portiwgal Cidade do Futebol ('Dinas Pêl-droed)'), canolfan chwaraeon sy'n gweithredu fel canolfan hyfforddi ar gyfer y Timau Cenedlaethol.[4]
Wedi'i urddo ym mhresenoldeb Llywydd y Weriniaeth, Marcelo Rebelo de Sousa , adeiladwyd y cyfadeilad chwaraeon heb gymorth ariannol gan y Wladwriaeth. Cymerodd y Ddinas Bêl-droed 17 mis i'w hadeiladu ac roedd ganddi gyllideb o 15 miliwn ewro.
Mae cartref newydd Ffederasiwn Pêl-droed Portiwgal wedi'i leoli yn Avenida das Seleções yn Oeiras , 1495-433 Cruz Quebrada - Dafundo, ac fe'i debuto am y tro cyntaf gyda thwrnamaint dan 15, y diwrnod ar ôl yr agoriad.
Mae gan y gofod dri chae a hanner, 2 gampfa, 11 ystafell newid.[5]
Dolenni[golygu | golygu cod]
- Gwefan swyddogol y FPF
- Portiwgal ar wefan UEFA
- Portiwgal Archifwyd 2018-10-16 yn y Peiriant Wayback. ar wefan FIFA
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 Sapo.pt (31 March 2014). "União Portuguesa de Futebol, antes de se chamar Federação". Sapo.pt (yn Portiwgaleg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 6 August 2020. Cyrchwyd 31 March 2014.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 noticiasaominuto.com (31 March 2014). "União Portuguesa de Futebol, antes de se chamar Federação". Desporto ao minuto (yn Portiwgaleg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 6 August 2020. Cyrchwyd 31 March 2014.
- ↑ uefa.com (2 January 2014). "1954-80 - History - About UEFA - Inside UEFA – UEFA.com". UEFA.com (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 3 July 2018. Cyrchwyd 15 May 2018.
- ↑ "Nasceu a cidade do futebol". www.cmjornal.xl.pt. Cyrchwyd 2016-03-31.
- ↑ "Uma visita à nova Cidade do Futebol". Observador. Cyrchwyd 2016-03-31.
