Cymeriadau chwedlonol Cymreig
| Llenyddiaeth Gymraeg |
|---|
.JPG) |
|
Rhestr llenorion |
|
Erthyglau eraill |
 WiciBrosiect Cymru |
Ceir nifer o gymeriadau chwedlonol yn y traddodiad Cymreig. Cedwir eu henwau a chwedlau amdanynt yn llenyddiaeth Gymraeg yr Oesoedd Canol fel y Mabinogi a gwaith y Cynfeirdd ac mewn chwedlau llên gwerin. Weithiau mae'r cymeriadau hyn yn ffrwyth y dychymyg yn unig, fel yn achos rhai o arwyr Culhwch ac Olwen, ond credir fod nifer ohonyn nhw naill ai'n dduwiau a duwiesau Celtaidd yn wreiddiol neu gymeriadau hanesyddol neu led-hanesyddol a drowyd yn ffigurau chwedlonol (e.e. Taliesin, Myrddin, Maelgwn Gwynedd ac Arthur). Mae eraill yn fodau goruwchnaturiol neu gewri ac yn perthyn i fyd llên gwerin.
Rhestr[golygu | golygu cod]
| Y Celtiaid |
|---|
 |
|
Llwythau eraill |
|
Rhanbarthau hynafol |
|
Mytholeg Oidelig |
|
Ieithoedd Celtiaid |
|
Prif fudiadau gwleidyddol |
| Hanes Cymru |
|---|
 |
|
Cynhanes Cymru |
|
Oes y Celtiaid |
|
Cyfnod modern cynnar |
|
Teyrnasoedd |
|
Rhestr digwyddiadau |
|
Iaith |
|
Crefydd |
|
Llenyddiaeth |
|
Deddfau pwysig
|
|
Mytholeg a symbolau |
|
Hanesyddiaeth |
|
WiciBrosiect Cymru |
- Afallach, cymeriad chwedlonol
- Afaon fab Taliesin, mab Taliesin Ben Beirdd
- Amaethon fab Dôn, cymeriad yn y chwedl Culhwch ac Olwen
- Arawn brenin Annwfn
- Arglwyddes Llyn y Fan
- Arianrhod, duwies Geltaidd yn y Mabinogi
- Arthur, yr arwr Cymreig enwocaf: y Brenin Arthur
- Bedwyr, un o farchogion Arthur
- Beli Mawr, cawr a brawd Branwen yn y Pedair Cainc
- Bendigeidfran neu Brân Fendigaid
- Benlli Gawr, cawr neu frenin cynnar ar Bowys
- Blodeuwedd, a greuwyd o flodau gan Gwydion
- Brân Galed, arwr o'r Hen Ogledd
- Branwen ferch Llŷr, yn y Pedair Cainc
- Cadriaith fab Saidi, cymeriad chwedlonol
- Canthrig Bwt, gwrach yn Eryri
- Caradog Freichfras, arwr
- Caswallon fab Beli, un o feibion Beli Mawr
- Cei, un o farchogion Arthur
- Ceridwen, gwraig Tegid Foel
- Cigfa, cymeriad yn y Pedair Cainc
- Creiddylad, cymeriad yn y chwedl Culhwch ac Olwen
- Creirwy ferch Ceridwen
- Culhwch, arwr y chwedl Culhwch ac Olwen
- Custennin Heusor, cawr o fugail yn y chwedl Culhwch ac Olwen
- Cyhyraeth, drychiolaeth annaearol
- Dôn, duwies fawr
- Drudwas fab Driffin, arwr
- Drystan fab Trallwch, arwr yn y Rhamantau
- Dylan Ail Don, mab y dduwies Arianrhod yn y Pedair Cainc
- Efnysien, gefaill Nisien
- Eigr, mam y Brenin Arthur
- Elen Luyddog, arwres y chwedl Breuddwyd Macsen
- Elffin ap Gwyddno, mab Gwyddno Garanhir a noddwr Taliesin Ben Beirdd
- Eluned, merch yn y Tair Rhamant
- Enid ferch Yniwl Iarll, merch yn y Tair Rhamant
- Eog Llyn Llyw, sy'n cynorthwyo'r ymchwil am Fabon fab Modron
- Esyllt, merch hardd yn y Tair Rhamant a thraddodiadau eraill
- Euroswydd, ail(?) ŵr Penarddun
- Garwen ferch Henin Hen, un o gariadon Arthur
- Geraint fab Erbin, arwr un o'r Tair Rhamant
- Gilfaethwy fab Dôn, cymeriad yn y Pedair Cainc
- Goewin, y forwyn sy'n dal traed Math fab Mathonwy yn ei lys
- Gofannon fab Dôn, cymeriad yn y Pedair Cainc
- Gogfran Gawr - tad Gwenhwyfar
- Goreu fab Custennin, arwr sy'n cynorthwyo Culhwch i ennill Olwen
- Gwenhwyfach, chwaer Gwenhwyfar
- Gwenhwyfar, gwraig Arthur
- Gwen Teir Bron, duwies neu santes
- Gwgon Gleddyfrudd, arwr (Gwgon ap Meurig efallai, m. 871)
- Gwrach y Rhibyn, drychiolaeth
- Y Gŵr Blewog, cymeriad llên gwerin yn Eryri
- Gwrhyr Gwalstawd Ieithoedd, cymeriad yn Culhwch ac Olwen
- Gwydion fab Dôn, dewin enwog y Pedair Cainc
- Gwyddno Garanhir, brenin traddodiadol Cantre'r Gwaelod
- Gwyn ap Nudd, brenin y Tylwyth Teg
- Gwythyr ap Greidawl, cymeriad yn y chwedl Culhwch ac Olwen
- Hafgan, gwrthwynebydd Arawn brenin Annwn
- Huail mab Caw, rhyfelwr a laddwyd gan Arthur
- Hu Gadarn (arwr a greuwyd gan Iolo Morgannwg)
- Idris Gawr, a gysylltir â Cader Idris
- Indeg, merch ddiarebol ddeg, un o gariadon Arthur
- Luned (Eluned Ddedwydd), llawforwyn Iarlles y Ffynnon
- Llefelys, brenin Ffrainc yn y chwedl Cyfranc Lludd a Llefelys
- Lleu Llaw Gyffes, duw ac arwr yn y Pedair Cainc
- Lludd fab Beli, brenin Ynys Prydain yn Cyfranc Lludd a Llefelys
- Lludd Llaw Eraint, cymeriad mytholegol
- Llŷr (Llŷr Llediaith), duw Celtaidd
- Llywarch Hen, awdur traddodiadol Canu Llywarch Hen
- Mabon fab Modron, arwr y ceir ei hanes yn chwedl Culhwch ac Olwen
- Maelgwn Gwynedd, brenin hanesyddol sy'n troi'n ffigwr llên gwerin
- Manawydan, fab Llŷr yn y Pedair Cainc
- Math fab Mathonwy, un o arwyr y Pedair Cainc
- Matholwch, brenin Iwerddon
- Mathonwy, tad Math fab Mathonwy yn y Pedair Cainc
- Medrawd, gelyn Arthur
- Modron, mam Mabon
- Morfran, fab Ceridwen
- Myrddin, dewin a bardd chwedlonol neu led hanesyddol
- Nisien, gefaill Efnysien
- Nudd Hael, un o arwyr yr Hen Ogledd
- Nudd Llaw Eraint (Lludd Llaw Eraint)
- Olwen, cariad Culhwch yn y chwedl Culhwch ac Olwen
- Penarddun, merch neu chwaer Beli Mawr
- Peredur fab Efrawg, arwr un o'r Tair Rhamant
- Plant Rhys Ddwfn, bodau tebyg i'r Tylwyth Teg a gysylltir â Bae Ceredigion
- Pryderi, mab Pwyll a Rhiannon
- Pwyll Pendefig Dyfed
- Rhiannon, duwies yn y Pedair Cainc
- Rhita Gawr, cawr a gysylltir ag Eryri
- Seithenyn, a gysylltir â chwedl Cantre'r Gwaelod
- Sgilti Ysgafndroed, cymeriad o Culhwch ac Olwen
- Taliesin Ben Beirdd, y Taliesin chwedlonol
- Tegau Eurfron, duwies a santes
- Tegid Foel, gŵr Ceridwen a gysylltir â Llyn Tegid ger y Bala
- Teyrnon Twrf Liant, cymeriad yn y Mabinogi
- Y Tylwyth Teg, bodau goruwchnaturol
- Y Twrch Trwyth, baedd ffyrnig yn chwedl Culhwch ac Olwen
- Ysbaddaden Bencawr, cawr yn y chwedl Culhwch ac Olwen
- Uthr Bendragon, tad y brenin Arthur, yn ôl Sieffre o Fynwy